News and updates

Oost-Nederland keerde eind september vorig jaar terug van een succesvolle waterstofhandelsmissie naar de Chinese miljoenenstad Wuhan. Wat is er een jaar en een pandemie later van die euforie en schone beloftes over? ,,Best wel veel.”
Lex van Kooten 08-11-20, 15:00 Bron: de Stentor

• 

,,Als alles meezit varen in 2023 al binnenvaartschepen op waterstof”, zegt Theo Hendriks, de 72-jarige Hoenderlose directeur van HyMove, een waterstofbedrijf in Arnhem en producent van ‘motoren’ (brandstofcelsystemen) voor bussen. Nu mikt hij ook op de binnenvaart.
En ja, die doet er toe want die vloot is een groot-vervuiler, zo rekent Hendriks voor. Een gemiddeld binnenvaartschip verbruikt per dag tot tien keer zoveel diesel als een vrachtwagen. In Europa varen 15.000 binnenvaartschepen. Daarvan de helft onder Nederlandse vlag.
Hendriks: ,,Je moet je voorstellen wat het betekent als je dat helemaal op waterstof krijgt.” Hij laat een korte stilte vallen. Want dat is dan nog alleen maar de binnenvaart.
Waterstof geldt als een belangrijke sleutel in de energietransitie. Straks rijden er vrachtwagens en bussen op, maar stroomt er ook waterstof door aardgasleidingen naar cv-ketels in huizen en bedrijven.
Theo Hendriks: ,,Dat wat we nu doen met de binnenvaart heeft alles te maken met de waterstofhandelsmissie naar Wuhan vorig jaar. Dat was een paar maanden voor corona er ineens zo ongelooflijk tekeer ging.” Iedereen herinnert zich de beelden van noodhospitalen en complete afsluiting van de Chinese miljoenenstad.

Net op tijd
,,We waren er net op tijd zou je kunnen zeggen. Of net op tijd weg. Het is maar hoe je dat wilt zien.”
Even terug naar toen, naar die handelsmissie een jaar geleden.
De Oost-Nederlandse delegatie stond onder leiding van Gelders commissaris van de Koning John Berends. Met in zijn kielzog waterstofbedrijven uit onder andere Arnhem, Ruurlo en Eerbeek. We verkochten ons er als ‘waterstofcoalitie’ en ‘top of the bill’ in de wereld. China maakt vaart met waterstof, maar Nederland ligt technologisch nog een heel stuk voor.

Commissaris van de Koning in Gelderland John Berends kreeg vorig jaar tijdens de handelsmissie in Wuhan (partnerstad van Arnhem) een presidentiële ontvangst van zijn collega Wang Xiaodong, gouverneur van de provincie Hubei (partnerprovincie van Gelderland). © Lex van Kooten

,,Onze brandstofcelsystemen zijn gemakkelijk 40 procent efficiënter dan in China”, zei Hendriks toen al. Hij geldt als een waterstofpionier en was de nestor van de missie. Zijn mening telt.
De handelsdelegatie maakte kennis met Hansong Cheng, directeur van het Chinese waterstofbedrijf Hynertech. Die presenteerde er een revolutionair systeem waarmee je veel waterstof heel veilig kunt transporteren. Cheng loste in een klap drie grote waterstofproblemen op.
‘Het wonder van Cheng’ verpletterde de handelsdelegatie. ,,We stonden in de rij om zaken met hem te doen”, herinnert Hendriks. In januari volgde een ‘geheim’ tegenbezoek.
Hendriks: ,,We hadden geluk. Cheng zat net in Boston, Verenigde Staten toen corona zo tekeer ging in Wuhan en je er niet meer in of uit kon.” Hansong Cheng – die jarenlang studeerde en werkte in Amerika – ook niet. ,,Die kon niet naar huis. Maar wel even tussendoor bij ons langs.”

Concurrentie voor ‘het wonder’
Hendriks zag gelijk kansen voor toepassing in de binnenvaart. Dan heb je het vaak over schepen die gemakkelijk de ruimte hebben om waterstof-apparatuur aan boord te herbergen en ter plekke hun eigen energie kunnen opwekken.
Maar, weet Hendriks ook, ‘er zijn wel twintig methodes om waterstof op een binnenvaartschip te brengen’. Het wonder van Cheng had – zo bleek een paar maanden later – enige concurrentie van andere slimme technieken. Er lag wat extra huiswerk. De Hoenderloër onderzocht in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en de provincie Gelderland – samen met twee gerenommeerde instellingen – ‘waar we het beste op zouden kunnen inzetten’.
Er bleven er twee over. Waaronder die uit Wuhan.

Theo Henriks is directeur van het waterstofbedrijf HyMove bij een waterstofbus die tot voor kort in Apeldoorn, Zwolle en Harderwijk reed. © Kevin Hagens
Bij zijn onderzoek raadpleegde Hendriks zeker 19 waterstofexperts, onder meer bij het Expertise- en InnovatieCentrum Binnenvaart (EICB). En ook die ziet goede kansen voor waterstof, maar de weg erheen is – denkt Niels Kreukniet van het EICB – nog lang. ,,Het predicaat kinderschoenen is van toepassing.”
,,Onze verwachting is dat in de nabije toekomst 16 tot maximaal 65 schepen met enige vorm van waterstofaandrijving in de binnenvaart zullen rondvaren. Die ‘nabije toekomst’ ligt in onze ogen in ieder geval na 2023.” Bovendien staat EICB ook open voor andere duurzame ontwikkelingen. ,,Het is niet alleen waterstof.”
Dat kan zijn, maar Hendriks mikt er toch op dat ook al in 2023 de eerste schepen op waterstof hun wegen over de Europese rivieren vinden. EICB en Hendriks hopen allebei dat de binnenvaart door verduurzaming terrein wint. Meer goederentransport over water scheelt drukte en files op wegen.

Wij verwachten dat in de nabije toekomst 16 tot 65 schepen met waterstofaandrijving in de binnenvaart zullen rondvaren
Niels Kreukniet van het Expertise- en InnovatieCentrum Binnenvaart

Economische Zaken en de provincie mogen deze week de resultaten van het onderzoek verwachten. En moeten daarna beslissen of de waterstofmissie verder gaat voor de binnenvaart. Volgende stap zou zijn, zegt Hendriks, om commerciële partners te interesseren voor verdere ontwikkeling en marktintroductie.
Wie weet vindt de waterstof-binnenvaart daarna ook zijn weg naar China zelf. Hendriks en zijn waterstofbedrijf HyMove maken deel uit van HyNed, een samenwerkingsverband van waterstofbedrijven, keuringsinstituut KIWA en Hogeschool Arnhem Nijmegen. HyNed heeft sinds september een vertegenwoordiger in China.

22 miljoen gasaansluitingen
Die vertegenwoordiger moet ook de weg banen voor toepassing van andere nieuwe Nederlandse waterstoftechnieken in China. Hendriks: ,,Corona kwam er tussen. Het is hoog tijd dat we bijvoorbeeld de contacten opfrissen met een Chinees gasbedrijf met 22 miljoen gasaansluitingen.” Dat toonde vorig jaar belangstelling voor samenwerking met HyMove.